ODSZKODOWANIE I ZADOŚĆUCZYNIENIE ZA ŚMIERĆ CZŁONKA RODZINY

Nagła śmierć najbliższego członka rodziny jest zawsze wielką tragedią. Jeszcze większym nieszczęściem jest sytuacja, w której nasz bliski ginie na przykład w wyniku potrącenia przez samochód, albowiem wówczas winnym śmierci nie jest choroba lub wiek tylko bezmyślność innej osoby.Pieniądze nie przywrócą życia zmarłemu, jednak warto wiedzieć, jakich świadczeń możemy domagać się od sprawcy.

 

Trzeba pamiętać o warunku dochodzenia od sprawcy świadczeń pieniężnych –  śmierć osoby najbliższej nastąpić musi w wyniku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

 

ZWROT KOSZTÓW LECZENIA I POGRZEBU

 

W pierwszej kolejności od sprawcy można domagać się zwrotu kosztów leczenia i pogrzebu.

 

Zwrot kosztów leczenia powinien objąć wszelkie wydatki realnie poniesione na leczenie poszkodowanego.

 

W kosztach pogrzebu zawiera się zwrot kosztów bezpośrednio z pogrzebem związanych (przykładowo: przewóz zwłok, nabycie trumny, zakup miejsca na cmentarzu, przygotowanie zwłok do pogrzebu), jak również zwrot wydatków odpowiadających powszechnie przyjętym zwyczajom. Do tych wydatków zalicza się koszt postawienia nagrobka (w granicach kosztów przeciętnych), zakup wieńców i kwiatów, wyprawienie stypy, opublikowanie nekrologu.

 

RENTA

 

Osoba (lub osoby), względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody (sprawcy)renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego.Jest to tak zwana renta obligatoryjna. O kręgu osób uprawnionych z mocy prawa do alimentów przesądzają przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego –ustalić,czy znajdujesz się wśród osób uprawnionych, może pomóc Ci adwokat specjalizujący się w sprawach o odszkodowanie i zadośćuczynienie.

 

Tak jak zaznaczyłem powyżej,o wysokości renty przesądzająpotrzeby poszkodowanego oraz możliwości zarobkowe i majątkowe zmarłego. Sąd będzie ustalał zatem hipotetyczną wysokość świadczeń alimentacyjnych, do jakich płacenia zobowiązany byłby zmarły względem osoby uprawnionej. Faktyczna sytuacja majątkowa sprawcy nie ma zatem bezpośredniego przełożenia na wysokość renty.

 

Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności danej sprawy wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego. Za osoby bliskie powszechnie przyjmuje się wszelkie osoby złączone ze zmarłym szeroko pojętymi więzami rodzinnymi (pokrewieństwa i powinowactwa) oraz osoby, które pozostawały ze zmarłym w faktycznym pożyciu (na przykład konkubenci).

 

Warunkiem domagania się tej renty (zwanej także rentą fakultatywną) jest to, aby środki utrzymania, które otrzymywała dana osoba od zmarłego, miały charakter stały oraz były jej przekazywane dobrowolnie. Dodatkową przesłanką domagania się omawianej renty fakultatywnej jest to, żeby za jej zasądzeniem przemawiały zasady współżycia społecznego. Oznacza to, że rozważając zasadność zasądzenia renty sąd powinien wziąć pod uwagę wszelkie okoliczności konkretnego stanu faktycznego, a przede wszystkim sytuację, w jakiej znalazła się osoba bliska po śmierci osoby, która dostarczała jej środków utrzymania.

 

Zarówno renta obligatoryjna, jak i renta fakultatywna mogą być przyznane na czas oznaczony lub nieoznaczony. Czynnik, od którego uzależniony jest czas trwania obowiązku zapłaty renty, stanowi hipotetyczny okres trwania obowiązku alimentacyjnego zmarłego względem osoby uprawnionej.

 

ODSZKODOWANIA ADWOKAT SZCZECIN

 

Oprócz opisanych powyżej świadczeń, sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

 

Przez najbliższych członków rodziny rozumieć należy nie tylko dzieci, rodziców i małżonka zmarłego, ale również dalszych zstępnych i wstępnych, macochę lub ojczyma, jak również konkubinę/konkubenta.

 

W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że przez sytuację życiową należy rozumieć ogół czynników składających się na położenie życiowe jednostki, także trudne do zmierzenia wartości ekonomiczne. Znacznym pogorszeniem sytuacji życiowej będzie zatem takie wydarzenie, którepociąga za sobą nie tylko pogorszenie aktualnej sytuacji materialnej, ale również wpływa na stabilizację życia w przyszłości lub możliwość jego polepszenia. Sądy przyjmują, że pogorszenie się sytuacji życiowej musi być obiektywnym i przyczynowo uzasadnionym skutkiem śmierci osoby najbliższej, a nie wynikać tylko z subiektywnych reakcji i ich życiowych konsekwencji. O pogorszeniu się sytuacji życiowej trzeba przekonać sąd – bardzo ważne jest zatem, żeby zebrać odpowiednie dowody i umiejętnie przygotować argumenty do wykorzystania na sali sądowej.

 

Wysokość odszkodowania uzależniona będzie od konkretnej sytuacji – nie ma jednej obiektywnej stawki, którą moglibyśmy zastosować do każdej sprawy. W praktyce zasądzanesą odszkodowania w wysokości od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy złotych.

 

ZADOŚĆUCZYNIENIE

 

Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Krzywda – tak jak pisałem w tym artykule – jest to szkoda o charakterze niemajątkowym. Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że omawiane zadośćuczynienie nie jest zależne od pogorszenia sytuacji materialnej osoby uprawnionej i poniesienia szkody majątkowej, a jego celem jest kompensacja doznanej krzywdy, a więc złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc pokrzywdzonemu w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym sytuacji.

 

Podstawą zasądzenia zadośćuczynienia jest spowodowanie śmierci poszkodowanego czynem niedozwolonym sprawcy oraz krzywda, w postaci bólu i cierpienia odczuwanego przez osoby bliskie poszkodowanemu.

 

Wysokość zadośćuczynienia: krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby bliskiej bardzo trudno ocenić i wyrazić w formie pieniężnej, a każdy przypadek trzeba rozpatrywać indywidualnie. Zadośćuczynienie ma odzwierciedlać rozmiar krzywdy i nie zależy zasadniczo od statusu materialnego osoby pokrzywdzonej. Na rozmiar krzywdy mają wpływ przede wszystkim: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (na przykład nerwicy, depresji), rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego.

 

Tak samo jak przy ustalaniu wysokości odszkodowania, oszacowanie należnego zadośćuczynienia wymaga zebrania odpowiednich dowodów, opracowania ich i zaprezentowania przed sądem. Dla osoby, która nie jest zawodowym pełnomocnikiem, może być to zadanie bardzo trudne lub wręcz niewykonalne.

 

PRZEDAWNIENIE

 

Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku (a tak będzie najczęściej, bo czyn, w wyniku którego doszło do śmierci, oceniany będzie również co do zasady na gruncie Kodeksu karnego), roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniuz upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

 

POTRZEBUJESZ POMOCY?

 

Procesy o świadczenia pieniężne w związku ze śmiercią najbliższego członka rodziny są nie tylko skomplikowane procesowo, ale także obciążające psychicznie. Pomoc adwokata, który w swojej praktyce zawodowej zajmuje się dochodzeniem tego typu świadczeń, może przyczynić się do należytego zabezpieczenia Twoich interesów. Jeżeli potrzebujesz pomocy, to zachęcam Cię do kontaktu ze mną.

 

ADWOKAT SZCZECIN

Adam Popławski