Groźby karalne jako przestępstwo
Wolność słowa jest niezwykle cenna, jednak nie oznacza, że można pozwolić sobie na groźby w kierunku innych osób. Jest to czyn karalny, za który grozi kara przewidziana kodeksem karnym.
Groźba karalna – kwalifikacja
Z uwagi na znaczenie, groźbę karalną wpisano do kodeksu karnego jako przestępstwo przeciwko wolności. Jest to uregulowane artykułem 190 k.k., tj.”kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższe, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. W myśl tego artykułu chroniona jest wolność człowieka, obawiającego się popełnienia przestępstwa w stosunku do niego (jego poczucie bezpieczeństwa jest zagrożone groźbami skierowanymi w jego stronę).
Przestępstwo tego typu ścigane jest przez organy ścigania na wniosek osoby, które czuje się pokrzywdzona.
Kiedy groźba jest przestępstwem?
Żeby wypowiadane słowa stały się przestępstwem, czyli groźbami karalnymi muszą spełnić kilka przesłanek, tj.:
• słowna zapowiedź czynów, np. ataku nożem, strzelania z wiatrówki, ataku w określonej sytuacji;
• gesty zagrażające zdrowiu i życiu, np. celowanie z wiatrówki bezpośrednio do osoby, której sprawca grozi albo jego bliskich,
• gotowość do popełnienia czynu zakazanego i zagrażającego zdrowiu lub życiu, np. ryzyko podpalenia poprzez podchodzenie z otwartym ogniem, zapalniczką do przedmiotów łatwopalnych znajdujących się w pobliżu;
• przekazywanie przez osoby trzecie albo sam doręcza listy z pogróżkami, opisującymi co zamierza zrobić;
• grożenie bezpośrednio ofierze albo jej bliskim, np. mąż grozi żonie, że ją pobije lub że pobije wspólne dzieci;
• obawa spełnienia gróźb karalnych skierowanych w stronę ofiary, groźba musi być realna, np. grożenie przez sąsiada, że zrzuci bombę z samolotu, kiedy go nie posiada ani nie umie pilotować, nie jest groźbą która mogłaby zostać spełniona.
Istotne jest, że jako przestępstwo traktowane są takie groźby karalne, co do których po ich zrealizowaniu pojawia się odpowiedzialność za przestępstwo. To oznacza, że karze podlegają te, które dotyczą naruszenia zdrowia, pozbawienia życia, kradzieży. Jednak jeśli sprawa grozi naruszeniem albo uszkodzeniem rzeczy, która nie ma wielkiej wartości, wówczas nie będzie odpowiadał za to z wyżej wspomnianego przepisu.
Ściganie gróźb karalnych jako przestępstwa
Żadna instytucja czy żadne organy ścigania nie podejmą działania w sprawie gróźb karalnych z urzędu. Wymogiem jest złożenie przez ofiarę wniosku o ściganie sprawcy. Wynika to z faktu, że w przypadku gróźb karalnych dużą rolę odgrywa indywidualne odczuwanie jednostki w stosunku do słów skierowanych w jej stronę. Jeżeli nie powodują one poczucia zagrożenia to nie będą traktowane jako przestępstwo, jeśli jednak ofiara ma poczucie realnego zagrożenia – odczuwa, że sprawca może szybko przejść od słów do czynów – wówczas powinna zgłosić sprawę odpowiednim instytucjom.
Aby uznać, że groźba miała miejsce wystarczy wypowiedzenie jej przez sprawcę i usłyszenie jej przez ofiarę. Wystarczy groźba, że sprawca zastrzeli drugą osobę – nie musi tego robić ani jej postrzelić, żeby popełnił czyn karalny. Jednocześnie sprawca musi być w chwili wypowiadania groźby świadomy, co oznacza, że popełnia przestępstwo umyślnie i planowo wzbudza w ofierze strach, obawę, chcąc czerpać z tego satysfakcję bądź nawet korzyści, np. zastraszenie w celu nakłonienia ofiary do konkretnych czynności.
Adam Popławski
tel. kom.: +48 662 043 998