TYMCZASOWY ARESZT TO JESZCZE NIE KONIEC. NA CZYM POLEGA I JAK SIĘ BRONIĆ?

Motyw aresztu pojawia się często w popkulturze, filmach, nieustannie słyszymy o nim także w wiadomościach. I prawie zawsze przemyka nam wtedy przez głowę myśl, że nigdy nie chcielibyśmy znaleźć się w takiej sytuacji. 

Ograniczenie wolności budzi nasze obawy, przykra prawda jest jednak taka, że może to dotknąć każdego z nas. Tymczasowy areszt nie ma miejsca wyłącznie, kiedy uznani zostaniemy za winnych przestępstwa. Jest to jeden ze środków zapobiegawczych, które stosuje się podczas postępowania karnego wobec podejrzanego lub oskarżonego.

 

Według kodeksu postępowania karnego pozostałe ze środków zapobiegawczych to: poręczenie (majątkowe lub społeczne), dozór policji, zawieszenie w czynnościach służbowych lub w wykonywaniu zawodu oraz zakaz opuszczania kraju. Ale najdotkliwszym ze wszystkich jest tymczasowe aresztowanie. Polega na izolacji od świata zewnętrznego i osadzeniu podejrzanego lub oskarżonego w areszcie śledczym.

 

W JAKICH SYTUACJACH MOŻE ZOSTAĆ WYDANA DECYZJA O TYMCZASOWYM ARESZTOWANIU?

O tymczasowy areszt może wystąpić prokurator, gdy istnieje obawa, że podejrzany (albo oskarżony) ucieknie, będzie się ukrywał lub mataczył. Areszt ma na celu zabezpieczenie prawidłowego przebiegu postępowania oraz niedopuszczenie do popełnienia przestępstwa.

 

Jest to środek często stosowany wobec osób, co do których istnieje prawdopodobieństwo, że popełnią przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu oraz gdy takimi czynami groziły. Ma często zastosowanie także wobec podejrzanych, których stałe miejsce pobytu znajduje się poza granicami Polski.

 

Tymczasowy areszt jest stosowany, kiedy łagodniejsze środki zapobiegawcze są siewystarczające, gdy istnieją dowody świadczące, że zostało popełnione przestępstwo oraz jeśli pojawia się wątpliwość czy podejrzany nie będzie wpływał na dowody w sprawie, nakłaniał do fałszywych zeznań lub w jakikolwiek inny sposób utrudniał postępowanie karne.

 

Areszt tymczasowy ma również zastosowanie w sytuacjach, gdy trudno jest ustalić tożsamość podejrzanego albo kiedy zarzuca mu się popełnienie zbrodni, występku, za który górna granica kary to co najmniej 8 lat (a także wówczas, gdy sąd pierwszej instancji orzekł pozbawienie wolności na minimum 3 lata).

 

JAKIE PRAWA MA TYMCZASOWO ARESZTOWANY I ILE CZASU MOŻE TRWAĆ ARESZT?

Osoba, wobec której został zastosowany areszt tymczasowy, jest uprawniona, by żądać zawiadomienia o zaistniałej sytuacji najbliższe mu osoby lub inne przez niego wskazane. Tymczasowo aresztowany ma też prawo do żądania kontaktu ze swoim obrońcą.

 

Kiedy aresztowany jest innej narodowości, może powiadomić konsulat właściwy dla swojego kraju lub inne przedstawicielstwo dyplomatyczne. By doszło do widzenia z odwiedzającymi, za każdym razem należy ubiegać się o zgodę prokuratora lub sądu. Sąd lub prokurator może także wydać decyzję o kontrolowaniu korespondencji zatrzymanego, powinien jednak umożliwić aresztowanemu przygotowanie się do obrony.

 

Tymczasowe aresztowanie w postępowaniu przygotowawczym może trwać maksymalnie 3 miesiące. Jeśli jednak postępowanie przygotowawcze nie zostanie zakończone w tym czasie, to tymczasowe aresztowanie może zostać przedłużone na wniosek prokuratora. Teoretycznie to przedłużenie nie powinno przekroczyć 12 miesięcy, jednak kodeks postępowania karnego nie określa dokładnie górnej granicy jego trwania. Zdarza się więc, że tego typu areszt trwa 2 lata albo i dłużej. W przypadku niekorzystnego dla nas wyroku, okres rzeczywistego pozbawienia wolności zalicza się na poczet orzeczonej kary.

 

TYMCZASOWY ARESZT I CO DALEJ?

Kiedy zapadnie decyzja o tymczasowym aresztowaniu, można z nią walczyć na kilka sposobów. Pierwszym z nich jest zażalenie, które wnosi się do sądu wyższej instancji. Kolejnym jest złożenie wniosku o uchylenie tymczasowego aresztowania. Taki wniosek można złożyć w każdym czasie trwania aresztu, a rozpatrywany jest on zwykle do 3 dni. W przypadku postępowania przygotowawczego, jego rozpatrywaniem zajmuje się prokurator, a podczas postępowania sądowego, wniosek rozpatruje sąd. Do wniosku powinno się dołączyć uzasadnienie, w którym oskarżony lub podejrzany argumentuje, dlaczego areszt powinien zostać uchylony.

 

Kolejnym rozwiązaniem może być propozycja złożenia poręczenia majątkowego zamiast aresztu. Poręczenie to może zostać złożone przez oskarżonego, rodzinę lub inne osoby. Poręczeniem mogą być pieniądze, papiery wartościowe, zastaw lub hipoteka. O jego rodzaju, wysokości oraz terminie złożenia, decyduje prokuratura lub sąd.

 

By zwiększyć szanse na pozytywne rozpatrzenie wniosku, powinno się wykazać, że w naszym przypadku nie istnieje ryzyko ucieczki, ukrycia się czy utrudniania postępowania. Najlepiej także wskazać adres, pod którym będziemy przebywać i przekonać sąd, że wystarczą inne, nieizolacyjne środki zapobiegawcze.

 

Sąd może także odstąpić od tymczasowego aresztowania, jeśli areszt stanowiłby poważne niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia aresztowanego oraz gdy wywołałby wyjątkowo trudne konsekwencje dla podejrzanego/oskarżonego czy jego rodziny.

 

Warto pamiętać, że przyznanie się do winy nie sprawi, że unikniemy tymczasowego aresztowania. Z drugiej strony jednak tymczasowe aresztowanie nie przesądza o wyniku całego postępowania. Często pomimo tego najdotkliwszego środka zapobiegawczego, sąd uniewinnia oskarżonego. Ważne jest również, że jeśli zostaniemy niesłusznie aresztowani, mamy prawo ubiegać się o odszkodowanie z powodu poniesionej szkody, a nadto wystąpić o zadośćuczynienie.

 

POTRZEBUJESZ POMOCY?

Jeżeli obawiasz się, że może grozić Ci tymczasowe aresztowanie lub Twoja najbliższa osoba została aresztowana, to nie zwlekaj tylko skontaktuj się z adwokatem! Szybkie i skuteczne podjęcie czynności na początkowym etapie stosowania tego środka zapobiegawczego daje – jak pokazuje praktyka – najlepsze efekty.

 

Jeżeli masz pytania lub chcesz mojej pomocy w sprawie tymczasowego aresztowania – dzwoń lub pisz – niezależnie od pory dnia i nocy.

ADWOKAT SZCZECIN

Adam Popławski