CZYM JEST ZATARCIE SKAZANIA I JAK Z NIEGO SKORZYSTAĆ?

W moim zawodzie często spotykam się z sytuacją, że osoba skazana za przestępstwo, po odbyciu całości kary, próbuje na nowo ułożyć sobie życie. Podejmuje nową pracę, wraca do swojej rodziny, albo zakłada nową i za wszelką cenę stara się postępować zgodnie z prawem. Byli skazani chcą, co zrozumiałe, za wszelką cenę porzucić niechlubną przeszłość i z tak zwanym „czystym kontem” powrócić do społeczeństwa nieobciążeni błędami, które popełnili w przeszłości.

 

Niestety przeważnie jest tak, że przeszłość wciąż ich prześladuje, gdyż po wyjściu z zakładu karnego nadal funkcjonują w rejestrze skazanych, co wiąże się z tym, że trudniej im znaleźć legalną pracę i być prawym obywatelem.

 

ZATARCIE SKAZANIA

 

Sposobem na to, by wymazać tę przeszłość, z której nie są oni dumni, jest skorzystanie z możliwości zatarcia skazania. W tym artykule postaram się wyjaśnić Ci, czym ono jest i kiedy można się o nie starać.

 

Zatarcie skazania regulowane jest przez Kodeks karny i polega na wykreśleniu skazanego z Krajowego Rejestru Karnego, co wiąże się z możliwością uzyskaniu przez niego zaświadczenia o niekaralności. Instytucja zatarcia skazania głosi, że „z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe„. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego za niebyłe uważa się przy tym nie tylko skazanie, lecz także samo popełnienie przestępstwa, co wprowadza fikcję prawną, że do popełnienia przestępstwa w ogóle nie doszło. Z tej przyczyny w sytuacji, w której skazanie uległo zatarciu, wyłączona jest możliwość powołania się przez sąd lub przez jakikolwiek inny podmiot na fakt popełnienia przez daną osobę tego przestępstwa (tak między innymi Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 sierpnia 2013 roku, sygnatura akt IV KK 168/13).

 

KIEDY I W JAKI SPOSÓB BYŁY SKAZANY MOŻE UBIEGAĆ SIĘ O WYKREŚLENIE GO Z KRAJOWEGO REJESTRU KARNEGO? – ZATARCIE SKAZANIA

 

Procedury i sposób ubiegania się skazanego o wykreślenie go z Krajowego Rejestru Karnego reguluje art. 107, 76 i 106a Kodeksu karnego i następuje:

  1. w sytuacji, gdy ulega zmianie ustawodawstwo i czyn dawniej zabroniony w nowej ustawie nie jest już czynem zabronionym pod groźbą kary,
  2. z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby (w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności),
  3. w razie skazania na karę pozbawienia wolności lub karę 25 lat pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania;
  4. w razie skazania na karę dożywotniego pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od uznania jej za wykonaną, od darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania;
  5. w razie skazania na karę ograniczenia wolności zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 3 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania;
  6. w razie skazania na grzywnę zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania;
  7. w razie odstąpienia od wymierzenia kary, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wydania prawomocnego orzeczenia
  8. na wniosek skazanego z upływem 5 lat od czasu zakończenia odbywania kary terminowego pozbawienia wolności, jeśli w trakcie tego czasu skazany przestrzegał prawa, a kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat lub została wyegzekwowana przez grzywnę.

 

Należy jednak mieć świadomość, że nie wszystkie przestępstwa ulegają zatarciu. Nie podlegają zatarciu przestępstwa, które wymienione w art. 106a Kodeksu karnego, czyli przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości, w sytuacji gdy pokrzywdzonym był małoletni poniżej 15 lat, a skazanemu została wymierzona kara pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. W pozostałych sytuacjach skazani mogą ubiegać się o wykreślenie ich z Krajowego Rejestru Karnego.

 

WNIOSEK O ZATARCIE SKAZANIA

 

Co powinien zawierać wniosek o wszczęcie postepowania w przedmiocie zatarcia skazania?

  1. dane osobowe oraz teleadresowe skazanego,
  2. dane dotyczące wyroku, na podstawie którego doszło do skazania,
  3. informacje dotyczące: sądu, który orzekł o karze, daty wydania skazania oraz sygnatury akt, orzeczonej kary, darowania lub przedawnienie jej,
  4. uzasadnienie zawierające okoliczności, dzięki którym sąd powinien się przychylić do prośby skazanego, czyli dowody na to, że będąc na wolności skazany postępował zgodnie z prawem i nie popełnił żadnych przestępstw od czasu orzeczenia kary oraz argumenty za tym, że skazany w przyszłości będzie wystrzegał się popadania w konflikty z prawem. Ponadto należy wskazać w jaki sposób figurowanie przez skazanego w rejestrze karnym negatywnie wpływa na jego sytuację osobistą, życiową oraz rodzinną.

 

Tak przygotowany wniosek skazany musi złożyć do sądu, który wydał wyrok skazujący w pierwszej instancji. Jeżeli zaś orzekały sądy różnego rzędu, właściwy jest sąd wyższego rzędu.

 

Na postanowienie w przedmiocie zatarcia skazania przysługuje zażalenie.

 

Należy pamiętać, że wniosek skazanego o zatarcie skazania, złożony przed upływem roku od wydania postanowienia odmawiającego zatarcia, można pozostawić bez rozpoznania.

 

Podstawą do usunięcia danych skazanego z Krajowego Rejestru Karnego jest zawiadomienie przez sąd tegoż rejestru organu o zmianach ewidencyjnych.

 

POTRZEBUJESZ POMOCY ADWOKATA? – ZATARCIE SKAZANIA

 

Złożenie wniosku o zatarcie skazania – tak jak wskazywałem powyżej – wymaga dokładnej i kompleksowej analizy sytuacji osoby skazanej. Dlatego najlepiej treść wniosku skonsultować z adwokatem.

 

adwokat Adam Popławski