Jak ustalić kontakty z dzieckiem po rozwodzie?

Rozwód to trudne doświadczenie nie tylko dla małżonków. Jest to szczególnie trudny czas jeśli partnerzy wspólnie wychowują małoletnie dzieci, gdyż to właśnie ich rzeczywistość, po rozstaniu rodziców, zmienia się o 180 stopni.

Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego rodzice i dzieci mają prawo i obowiązek utrzymywania kontaktów. Aby uniknąć konfliktów, warto ustalić ich zakres i zasady po rozwodzie.

Polubowne ustalenie kontaktów

Jeśli byli małżonkowie – mimo rozwodu – pozostają w dobrych stosunkach, warto polubownie ustalić zasady kontaktów z dziećmi. Po rozstaniu dziecko często na stałe mieszka z jednym z rodziców. W takim wypadku partnerzy powinni ustalić, jak często i na jakich zasadach dziecko będzie widywało się z drugim.

Polubowne ustalenie kontaktów z dzieckiem po rozwodzie wspiera dobre stosunki między byłymi partnerami, co z kolei przyczynia się do stworzenia poczucia bezpieczeństwa u dziecka. W praktyce jednak nawet pierwotnie uzgodnione zasady utrzymywania kontaktów nie zawsze są przestrzegane przez rodziców. W niektórych okolicznościach byli małżonkowie są tak skłóceni, że nie są w stanie dojść do porozumienia i jedyną możliwością staje się wystąpienie o rozstrzygnięcie tej ważnej dla rodziny kwestii przez sąd rodzinny.

Skierowanie wniosku do sądu w trybie nieprocesowym

Ustalenie kontaktów z dzieckiem (po orzeczonym rozwodzie) odbywa się przed sądem w trybie nieprocesowym. Aby wszcząć sprawę, należy złożyć wniosek we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania dziecka sądzie rejonowym. We wniosku należy uwzględnić wymagania formalne dla takiego pisma, w tym przede wszystkim podać dane wnioskodawcy i uczestników, oznaczenie sądu oraz rodzaju pisma, a także wskazać zakres i zasady kontaktów z dzieckiem. Warto podnieść również wnioski dowodowe, które mogą pomóc przekonać sąd co do zasadności zaproponowanego sposobu podziału kontaktów.

Jak ustalić kontakty z dzieckiem po rozwodzie?

Zakres kontaktów z obojgiem rodziców po rozwodzie powinien być sformułowany w taki sposób, aby uwzględnić potrzeby dziecka i jego rozsądne oczekiwania. Po rozwodzie sytuacja małoletniego powinna zmienić się w jak najmniejszym stopniu. Taki cel da się osiągnąć, tylko kierując się w toku ustalania kontaktów przede wszystkim dobrem dziecka.

Podczas pisania wniosku warto skupić się na tym, aby kontakty i zasady utrzymywania kontaktów zostały sformułowane jak najbardziej precyzyjnie. W ten sposób można uniknąć konfliktów w przyszłości. Popularnie stosowane rozwiązania to ustalenie, że dziecko będzie spędzać z rodzicem, z którym nie mieszka np. każdą środę, co drugi weekend i co drugie święta. W zasadach kontaktu warto uwzględnić również godziny odbioru i odwożenia dziecka, a także osobę zobowiązaną do przewiezienia małoletniego na spotkanie. Okresy ferii i wakacji można ustalić oddzielnie.

Przebieg postępowania o ustalenie kontaktów z dzieckiem po rozwodzie

W toku postępowania w sprawie ustalenia kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, które zostało wszczęte wnioskiem jednego z rodziców, drugi były małżonek ma prawo wnieść pisemną odpowiedź, w której odniesie się do twierdzeń i pomysłu partnera na zorganizowanie kontaktów z dzieckiem. W piśmie warto wskazać, w jakiej części zgadza się z propozycją, a które postulaty są jego zdaniem niedopuszczalne i jak chciałby je zmienić. W odpowiedzi można również podnieść wnioski dowodowe.

Postępowanie może zostać skierowane na mediację. Jeśli do tego nie dojdzie, sprawa zostanie rozpoznana na rozprawie. W jej trakcie sąd wysłucha wnioskodawcę oraz uczestnika, a w razie potrzeby przesłucha też świadków. Inne wnioski dowodowe mogą dotyczyć np. dowodów z dokumentów czy opinii biegłych.

W tego typu sprawach popularnym dowodem jest też opinia Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów, w której zespół – składający się m.in. z psychologa i pedagoga – bada małoletniego i jego rodziców. Poprzez rozmowę i zadawanie pytań specjaliści ustalają odpowiedzi na wątpliwości sądu rodzinnego. Przedmiotem badania jest przede wszystkim więź emocjonalna dziecka z każdym z rodziców, a także predyspozycji do sprawowania opieki nad potomkiem przez byłych partnerów. Opinia Zespołu nie jest wiążąca dla sądu, ale często pomaga określić zasady utrzymywania kontaktów z dzieckiem po rozwodzie.

Postanowienie kończące sprawę o ustalenie kontaktów z dzieckiem po rozwodzie

Sprawa dotycząca ustalenia kontaktów z dzieckiem po rozwodzie kończy się wydaniem postanowienia. W orzeczeniu sąd określa sposób i zasady utrzymywania kontaktów z małoletnim przez rodzica, z którym małoletni nie mieszka. Jeśli sprawa została skierowana do mediacji albo rodzice ustalili polubownie kluczowe kwestie, może dojść do zawarcia ugody przed mediatorem albo ugody sądowej.

Po uprawomocnieniu orzeczenia rodzice są zobowiązani stosować się do ustalonych zasad. Jeśli jeden z rodziców utrudnia wykonywanie kontaktów, drugi może wystąpić do sądu w celu wyegzekwowania swoich praw.

W postępowaniu można zagrozić byłemu partnerowi karą pieniężną. Sankcja jest nakładana za każde naruszenie. Gdy zagrożenie nie przyniesie skutku, sąd może wydać nakaz zapłaty. Wysokość kary zależy od oceny sądu i bywa zależna m.in. od okoliczności sprawy czy sytuacji majątkowej rodzica, który narusza ustalone zasady kontaktu z dzieckiem po rozwodzie.